ВікіАпытанне. Вынікі і аналіз

На працягу лістапада і снежня Фаланстэр праводзіў апытанне “Як зрабіць Беларускую Вікіпедыю* больш цікавай і ўжывальнай?”. 188 чалавек узялі ўдзел па стане на 2 студзеня 2015.

Каля 75% удзельнікаў склала моладзь, людзі ўзростам ад 18 да 35 год. Каля 66% ужываюць беларускую мову штодзённа, ці час ад часу, што сведчыць аб тым, што большасць апытаных маюць цікаваcць да развіцця беларускай мовы і ведаў на мове.

Ужываю беларускую мову і веды ...

На пытанне “Ці часта карыстаецеся беларускай Вікіпедыяй?” каля паловы апытаных (52%) адказалі, што карыстаюцца не радзей за месяц: з іх штодзень - 6% ад агульнай колькасці, кожны тыдзень - 20%, раз на месяц - 26%. 14% - не карыстаюцца наогул.

Ці часта карыстаецеся беларускай Вікіпедыяй?

У адказах на пытанне “Чаго не хапае беларускім Вікіпедыям?” высветлілі, што перш за ўсё не хапае ўжывальнасці беларускай мовы ў штодзённым жыцці (56%), на другім месцы ідуць адказы: 
не хапае артыкулаў (53%) і актыўных ўдзельнікаў (51%). Кожны пяты лічыць, што для развіцця трэба арганізацыйная структура (19%), якая ёсць ў шматлікіх моўных раздзелах.

Чаго не хапае беларускім раздзелам Вікіпедыі, каб імі карысталіся часцей?

На запыт пералічыць, якіх менавіта артыкулаў не хапае, большасць адзначала не дакладныя назвы, а тэматыкі, з якіх першае месца - навуковы кірунак, з пералікам розных навук, мала разгорнутых у беларускай Вікіпедыі. Далей ідзе павольнае размеркаванне па тэмах гісторыі, геаграфіі Беларусі, іншых краін, культурніцкіх з’яў, падзей, асоб, і г.д.

З канкрэтных прапаноў па артыкулах: беларуская дэманалогія (расамаха, вужалка, гаёўкі), гурт dzidzio, музычныя прылады (акарына), ініцыятыва “Ежа замест бомб”. Было больш прапаноў, але некаторыя з іх ужо засведчаны ў беларускіх Вікіпедыях.

Аналагічна, запыт пералічыць арганізацыі, супольнасці, якім было б карысна выкарыстаць Вікіпедыю, выклікаў недакладнае разуменне. Большасць адзначыла кола грамадскіх устаноў і супольнасцяў, сярод якіх адукацыйныя ўстановы сабралі шмат галасоў. Сярод дакладных прапаноў апынуліся: Мова нанова, Будзьма беларусамі, праект Арт-Беларусь, Дзедзіч, ЛГБТК+, Навуковая бібліятэка БНТУ, Лурк, Курыя Мінска-Магілёўскай архідыяцэзіі і іншыя.

Пытанне “Якім чынам вы гатовы ўдзельнічаць ў развіцці беларускай Вікіпедыі?” выявіла, што ёсць людзі і гатовыя пісаць артыкулы, і піарыць Вікіпедыю, і дадаваць фатаздымкі і ладзіць мерапрыемствы.

Якім чынам вы гатовы ўдзельнічаць ў развіцці беларускай Вікіпедыі?

У той жа час было прапанавана пазначыць, чаго не хапае ўдзельнікам (ведаў, навыкаў, і інш), каб больш актыўна развіваць вікіпедыйную супольнасць. Шчыры адказ - не хапае часу, жадання ці матывацыі - сустрэўся часцей за іншыя. Наступныя па значнасці -  няведанне, як працаваць з Вікіпедыяй, кепскае валоданне беларускай мовай.

Зацікаўленым было прапанавана пазначыць кантакты для адваротнай сувязі. Кожны трэці ўдзельнік апытання пазначыў свае кантакты (61 рэспандэнт). Яны будуць выкарыстоўвацца Фаланстэрам з прапановай удзелу ў вікі-мерапрыемствах і распаўсюду тэматычнай інфармацыі.

Высновы, якія ужо можна зрабіць: 

1. Шмат удзельнікаў апытання не ведаюць, як працуе Вікіпедыя. Гэта датычыць не толькі вікі-разметцы (ды іншых тэхнічных складнікаў), але і самой ідэалогіі Вікіпедыі і яе як супольнасці. Такое няведанне тэхнічнага ды ідэйнага зместу можа прыводзіць да слабай матывацыі і зацікаўленасці ў актыўным развіцці раздзелаў.
2. Вузкае выкарыстанне або няведанне беларускай мовы. Сітуацыя пагаршаецца тым, што шмат беларусаў, якія ведаюць мову, баяцца размаўляць або пісаць на ёй з памылкамі. 
3. Невысокая матываванасць патэнцыйных удзельнікаў укладаць час і сілы ў Вікіпедыю. Гэта перадусім выклік для вікіактывістаў, якія ўжо шмат часу з’яўляюцца актыўнымі рэдактарамі. Хто працягне справу?
4. Маецца сур’ёзны недахоп інфармацыі пра невялікія, рэдкія або лакальныя з’явы, падзеі, асобаў. Удзельнікі апытання падкрэсліваюць, што ўстойлівым попытам могуць карыстацца артыкулы і інфармацыя, якія не маюць аналагаў у “вялікіх раздзелах” (англійскім або рускім).

Прапановы па вырашэнні сітуацыі: 

1. Удзельнікі апытання выказалі моцную патрэбу ў камунікацыях у рэале. Таму тут рэцэпт вельмі просты, каб закрыць прабел “няведання” і “тэхналагічнага страху”, трэба ладзіць вікі-мерапрыемствы і распаўсюджваць інфармацыю пра тое, што Вікіпедыя - гэта вынік працы людзей саміх для сабе, які свабодна распаўсюджвае веды і пашырае камунікацыі.
2. Вікіпедыя - гэта суполка людзей, дзе людзі падтрымліваюць адзін аднаго, таму, каб пераадолець моўны бар’ер (сціпласць, няўпэўненасць і падобныя фобіі) - трэба пачаць пісаць артыкулы і задаваць пытанні. Механізмы калектыўнай супрацы і пастаяннай камунікацыі вельмі моцна спрыяюць засвойванню практыкі мовы. 
3. Неабходна распрацаваць матывацыйны спіс: як Вікіпедыя можа дапамагаць людзям і чаму варта ў яе ўкладаць час, веды, сілы, грошы. Актыўна ўключаць гэты спіс у камунікацыі ў рэале.
4. Публіка хоча ведаць пра свае з’явы, асоб, падзеі, геаграфічныя аб’екты, таму фокус розных сацыяльных мерапрыемстваў (конкурсаў, тэматычных месяцаў, спрынтаў) можа быць менавіта на мясцовым полі.

Падрабязны аналіз можна знайсці ў гугл доку.

Фаланстэр дзякуе ўсім суполкам і медыя, якія падтрымалі распаўсюд інфармацыі пра ВікіАпытанку, і прапануе далейшую супрацу:
Адукацыя Інфо, Асамблея НДА, Новая Еўропа, Ля Мора, Студ.партал 17-11, Наша Ніва, Фіальта, прафбюро гіст. фака БДУ, Пра Віцебск, Клічнік Інфо, Мінская Урбаністычная Платформа, Мова Нанова, Дом Фішэра, Вікіпедыя ў фэйсбуку, Гарадзенскі партал “Твой стыль”.

Калі ваша суполка таксама распаўсюджвала навіну, а мы яе не адзначылі - напішыце нам, і мы выправім гэта.

Хто не паспеў узяць удзел у апытанні, можа зрабіць гэта зараз. Мы працягваем збіраць кантакты людзей, зацікаўленых у супрацы.

*Існуюць два беларускія раздзелы Вікіпедыі (тарашкевіцкі і афіцыйнага правапісу)